Waarom circulaire economie (CE)? We produceren in ons huidige economische systeem nog steeds vaak op lineaire wijze: grondstoffen worden producten en daarna afval of brandstof. De bestaande mogelijkheden voor hergebruik en recycling leveren meestal minderwaardige goederen of grondstoffen op. Daarmee vernietigen we miljarden euro’s per jaar, rekende TNO voor. Grondstoffen worden bovendien schaarser (en dus duurder) en de afvalberg groeit.

het afval van de een is de grondstof voor de ander

Deze situatie is niet veel langer houdbaar. Bedrijven, organisaties en overheden werken aan alternatieven, maar het gaat niet snel genoeg. Ook zijn de alternatieven vaak gericht op het optimaliseren van het bestaande. Gelukkig groeit de aandacht voor een circulair systeem, met hoogwaardig hergebruik en recycling. In dit circulaire systeem staan materiaalkeuze, ontwerp en waarde aan de basis van de kringloop waarin de producten (of onderdelen en materialen daarvan) na gebruik kunnen worden hergebruikt als volwaardig product, onderdelen van een product of als grondstof. Met andere woorden: het afval van de een is de grondstof voor de ander. Dit levert, tot nu toe nog veel, onbenutte ondernemerskansen op.

De belangrijkste principes van de circulaire economie zijn:

1. Waardebehoud wordt gemaximaliseerd door eerst te kijken naar producthergebruik, vervolgens hergebruik van onderdelen en als laatste hergebruik van grondstoffen.
2. Producten worden zo ontworpen en gemaakt dat deze aan het eind van de gebruiksfase makkelijk demontabel zijn en materiaalstromen eenvoudig gescheiden kunnen worden.
3. Tijdens productie, gebruik en verwerking van het product worden geen schadelijke stoffen uitgestoten.
4. De onderdelen en grondstoffen van ‘gebruiksproducten’ (zoals een lamp) worden hergebruikt zonder kwaliteitsverlies (bijvoorbeeld in een nieuwe lamp, maar wellicht wel in een nieuwe laptop, bijvoorbeeld).
5. De grondstoffen van ‘verbruiksproducten’ (zoals tandpasta) zijn biologisch afbreekbaar en worden (na eventuele onttrekking van nog waardevolle grondstoffen) teruggegeven aan de natuur.
6. Producenten behouden het eigendom van gebruiksproducten, klanten betalen voor het gebruik ervan, niet voor het bezit. Een andere mogelijkheid is dat de producent het product terugkoopt aan het einde van de levensduur.
7. Omdat de prestatie van het product de waarde bepaalt, wordt het leveren van de juiste kwaliteit extreem belangrijk voor de producent.
8. Een van de meest belangrijke succesfactoren is (cross-sectorale) ketensamenwerking gericht op het creëren van meervoudige waarde. Hierbij vermeerdert niet alleen de economische waarde van alle bedrijven in de keten, maar ook de ecologische en sociale waarde.

De 50 best practices die laten zien dat circulair ondernemen kan!

De overgang naar een circulaire economie komt in Nederland op gang. Ondernemers maken daar een cruciaal onderdeel van uit. Niet alleen doordat ze profiteren van nieuwe kansen, maar ook door hun eigen innovaties en inzet.

De best practices zijn projecten die meededen aan de wedstrijd Circulaire Icoonprojecten 2015. De winnaar, Vitens, zag restproducten van waterzuivering eerst als kostenpost en maakt er nu winst mee. Andere projecten zitten nog in de concept- of startfase, maar zijn veelbelovend. De vijftig Nederlandse ondernemers in deze publicatie geven het goede voorbeeld en laten zien dat het kan.

Bekijk hier alle 50 best practices van circulair ondernemen!